Hoe de Molukkers naar Nederland kwamen en bleven
Zolang de Molukse wijk bestaat, zijn wij er nog
Waar oudere generaties hun Molukse identiteit baseren op hun eigen ervaringen, spelen voor ons als jonge generatie onze (groot)ouders een hele belangrijke rol. Dit zijn mensen die bewogen levens hebben gehad in, voor ons, ongekende tijden van herhaaldelijke onderdrukking.
Via een gemeenschappelijke vriendin kwam ik er een paar jaar geleden achter dat ik een achterneef heb in Wormerveer: Francois Pical (31). Als ik Francois voor het eerst zie, is het net alsof ik naar mezelf kijk. Een denim overhemd, donkere spijkerbroek, Nikes aan zijn voeten en tatoeages op zijn armen.
Francois is actief voor de Molukse wijk, stichting en kerk. Het behoud van de Molukse wijk in Wormerveer is voor hem van emotionele waarde, vertelt hij: ‘Wormerveer staat voor de opa’s en oma’s die hier ooit aankwamen. Zolang de Molukse wijk bestaat, betekent dat: wij zijn er nog.’
Hij zoekt ook naar nieuwe wegen om jonge Molukkers te verenigen: ‘Mensen uit de film, journalisten, muzikanten, uit de financiële sector. Ik wil dat we met z’n allen gaan samenwerken zodat we onszelf opnieuw als gemeenschap op de kaart kunnen zetten.’
De eethoek in de barak waar de opa en oma van Charisma Pical aten, en haar oude woonkamer. Collage: Amber Toorop (voor De Correspondent)
Molukse wijken in Nederland
In 1960 werden de eerste Molukse woonwijken opgeleverd. 1977 – Treinkaping bij de Punt
Toen het de Molukkers duidelijk werd dat er nog lang geen eigen republiek zou komen, probeerden ze een nieuw leven te beginnen hier in Nederland. Veel kregen een woning aangeboden in “Molukse Wijken”, waar alleen Molukkers woonden, met een eigen stichting (buurtcentrum) en kerk.
De hardnekkige mythe van de valse belofte
En dan was er nog het gevoel dat de Nederlandse overheid tekortschoot naar de Molukkers toe. Toen er in de jaren negentig Somalische overburen kwamen, keek haar vader betraand toe hoe zij matrassen en een tv naar binnen hesen. ‘Hij zei: ‘Toen wij hier kwamen kregen wij níéts. Vier houten kisten, waar je drie stoeltjes en een tafel van kon maken’.’ En dat, benadrukt ze, terwijl haar vader nog voor de Nederlandse vlag had gevochten.
Tot op de dag van vandaag heerst op grote schaal het misverstand dat de Nederlandse regering ooit heeft beloofd Molukkers terug te brengen naar een eigen RMS, als dank voor hun strijd in het KNIL. Met dit verhaal ben ik ook opgegroeid. Het gevolg van die verhalen over de ‘valse belofte’ is een versterking van emoties: verraad, vernedering, onmacht en frustratie.
Maar veelvuldig onderzoek toont aan dat de Nederlandse regering deze belofte nooit heeft gemaakt. Lees hier de column van Fridus Steijlen (sr. onderzoeker postkoloniale migratie vanuit Indonesië ) waarin hij de politieke situatie uitlegt. Meer hierover lees je in zijn boek In Nederland gebleven. Wim Manuhutu, historicus en voormalig directeur van Museum Maluku, bevestigt per mail: ‘Het verhaal van de belofte van een eigen staat is een hardnekkige mythe die nogal resistent is tegen onderzoek.’
Een gevoel van deceptie onder Molukkers is op zijn plaats, als je ziet hoe Molukkers jarenlang in het KNIL hun loyaliteit aan Nederland hebben bewezen, en die gunst nooit hebben teruggekregen.
Waarom het belangrijk is hierbij stil te staan, wordt duidelijk als ik Molukkers van de derde generatie vraag hoe zij op hun manier betekenis geven aan hun Molukse identiteit.
FAQ
Waarom zijn de Molukkers naar Nederland gekomen?
Wat valt onder Molukken?