Management gaat over het realiseren van gestelde doelen. In het nastreven van doelen schuilt echter ook een gevaar: tunnelvisie. De focus op een doel wordt dan een fixatie, waardoor andere belangrijke, of zelfs belangrijkere, dingen over het hoofd worden gezien of niet serieus worden genomen. Net als in een tunnel richt men zich op het licht aan het einde ervan, de rest is donker, telt niet mee en wordt niet gezien. Het blikveld vernauwt en al het andere wordt ondergeschikt gemaakt aan dat ene doel. Dat kan leiden tot irrationeel gedrag. Onderzoek wijst uit dat bijvoorbeeld bij rampen slechts 15 procent van de potentiële slachtoffers relatief kalm en rationeel blijft denken. Maar tunnelvisie kan ook leiden tot onethisch gedrag.
Tunnelvisie in de praktijkDegene met tunnelvisie is de gelijkhebber, althans volgens eigen zeggen. Het is niet altijd eenvoudig om met deze man of vrouw het gesprek aan te gaan. Immers, de mening van die persoon is ook meteen dé waarheid en argumenten die in een andere richting kunnen wijzen, worden tenietgedaan of weggewoven.
Iemand met tunnelvisie is zo sterk als het gaat om het eigen denkbeeld, dat je deze man of vrouw ook met steekhoudende argumenten niet om krijgt. Wat kan werken, maar vaak ook nog met een strijd, zijn harde tastbare bewijzen. Je dwingt als het ware iemand verder te laten kijken dan hij/zij eigenlijk kan of wil.
Voor sommige mensen geldt dat de situatie negeren, ook wel eens wil helpen. Het is dan wel zo dat je er zeker van moet zijn dat het geen verdere consequenties heeft. Zeker niet als je bijvoorbeeld samen ergens over moet beslissen.
Tenslotte kan je er ook voor kiezen om hem/haar niet te confronteren met andere steekhoudende argumenten c.q. bewijs, maar het hem/haar aanreiken en je vervolgens terugtrekken. Het lezen/bestuderen kan – alsof iemand het zelf bedacht heeft – de gedachtegang doen veranderen. Niet zelden kost het volgen van een dergelijk traject meer tijd.
Wat is het exact?De online woordenboeken zeggen er het volgende over:
Visie waarbij slechts op één variabele wordt gelet.
Onwil of onkunde om in het proces van meningsvorming ook op andere invalshoeken te letten dan wel het blikveld te verbreden.
Een beperkte kijk ergens op hebben.
Het zich concentreren op slechts een of enkele doelstellingen, zonder oog te hebben voor belangen en effecten die ook nagestreefd moeten worden.
Alle informatie beoordelen vanuit een bepaalde hypothese, waardoor andere aanwijzingen over het hoofd worden gezien.
Waar het op neerkomt is dat je blik zo nauw is (alsof je in een tunnel staat) en je maar een beperkt blikveld* hebt. Het gevolg hiervan is dat je niet naar alle aspecten van iets kunt kijken. In het verlengde hiervan ligt dus het niet in staat zijn een juist oordeel of juiste richting te geven. In de basis schijnen de meeste mensen hier aanleg voor te hebben en wordt het eerder versterkt als je veel met gelijkgestemde mensen omgaat c.q. samenwerkt. Schrijver Erik Rassin heeft er een boekje over geschreven: “Waarom ik altijd gelijk heb”.
FAQ
Hoe ontstaat een tunnelvisie?
Opwinding of extreem veel plezier zoals op achtbaan zitten, is eveneens een potentieel uitlokkende factor voor tunnelvisie. Een golf van adrenaline komt namelijk in het lichaam terecht. Dit is meestal een tijdelijke vorm van tunnelvisie.
Wat is het tegenovergestelde van tunnelvisie?
4. Versimpeling. Je kunt ook last hebben van het tegenovergestelde van tunnelvisie, namelijk dat je bang bent dat de lezer niet zal begrijpen wat je probeert te vertellen. Het resultaat is dat je te veel uitlegt in je verhaal, of dat een ontwikkeling nog even haarfijn wordt voorgekauwd in een dialoog.