Allereerst: je eigen projecties detecteren en bekijken, doe je niet om jezelf te bekritiseren, maar om jezelf beter te leren kennen. Projecties geven namelijk weer welke (verdrongen) angsten of onzekerheden er in jou leven. Die kunnen ontstaan door een situatie uit je eigen leven, maar kun je ook oppikken uit de gezins- of familielijn. Interessant dus om te kijken naar wat jou herhaaldelijk aangrijpt. Als een complex niet zichtbaar wordt, kan een familieopstelling helpen om aan het licht te brengen wat er vanuit de familielijn in jouw systeem terecht is gekomen.
Een andere vorm van projectie is bewondering of verliefdheid. Je kunt niet stoppen aan iemand te denken, over iemand te praten of naar iemand te kijken. In veel gevallen heeft deze persoon een eigenschap die jij ook in je hebt, maar die nog niet tot uiting is gekomen. Welke eigenschap is dat? Wat maakt deze persoon zo onweerstaanbaar voor jou? En het belangrijkste: hoe kun je deze eigenschap in jezelf activeren? Schrik dus niet van onverwachte verliefde gevoelens, maar zie het als een stap in de goede richting. Misschien groeit er een mooie relatie of band uit, misschien niet. Het belangrijkste is dat je ontdekt wat deze persoon in jou losmaakt.
Om je projecties helder in kaart te brengen zijn er een aantal vragen om jezelf te stellen volgens Hamaker-Zondag. Wat ontroert je? Wat maakt je boos? Aan wie denk je veel? Wat fascineert je? Over wie heb je het vaak? Wie zet je op een voetstuk? Wie juist niet? Welke situaties ontloop je? Heb je een terugkerende angst? Een lievelingsfantasie? Welk programma kijk je het liefst? Schijnbaar simpele vragen die je helder inzicht geven in je onbewuste. Zoom maar eens dieper in op je antwoorden. Stel: je praat altijd negatief over iemand in je omgeving. Wat maakt dat deze persoon jou in de kern raakt? Welke eigenschappen heeft deze persoon? Heb je die eigenschappen zelf? Zou je ze willen hebben of wil je ze juist kwijt? Ga op onderzoek uit en ontdek wat er in je leeft.
Wat is projectie? Projectie & perceptie | Een cursus in wonderen basis principes | David Hoffmeister
Je eigen ego zit in de weg
Je ego bewaakt deze schaduwkant en zorgt dat er niets ontglipt. Wat weggestopt is, blijft weggestopt. Maar je ego kan niet voorkomen dat je gedrag bij anderen herkent wat je zelf weggestopt hebt. En vervolgens kan je vaak niet beheersen dat je daarop een reactie laat zien. Dat is dus projectie, je projecteert je eigen afkeuren en je weet waarom je het afkeurt. Projectie is misschien nog beter te begrijpen als een soort allergische reactie. En je bent dan dus allergisch voor je eigen afgewezen gedrag. Het herkennen hiervan is makkelijker gezegd dan gedaan. Je projecteert namelijk geheel onbewust. Projectie is een diepe onderhuidse reactie. Vaak zul je direct in de verdediging schieten wanneer iemand anders je hiermee confronteert. Je ego staat het niet toe dat je zomaar erkent dat je gedrag aan het wegstoppen bent.
Een bekend voorbeeld van weggestopt gedrag is dat sommige mannen op jonge leeftijd leren dat huilen of het tonen van een andere vorm van emotie niet hoort. Door strenge opvoeding zijn ze er (onbewust) van overtuigd dat emotie tonen slecht is. Ze stoppen het tonen van emotie weg, in hun schaduwkant. Het kan zijn dat deze mannen op latere leeftijd tegen problemen aan kunnen lopen in relaties. Ze tonen dan waarschijnlijk niet wat ze voelen terwijl hun partner daar wel behoefte aan heeft. Wanneer hun partner hen hierop zou wijzen, zullen ze dit altijd ontkennen. Hun ego heeft er jarenlang voor gezorgd dat het tonen van emoties en het praten over gevoelens iets is dat diep weggestopt zit en blijft. Zo diep dat ze zelf niet zullen herkennen dat dit gedrag in hun zit.
Projecteren werkt ook met positieve kenmerken
âProjectie hoeft niet noodzakelijk met negatief gedrag te zijn, zoals het niet tonen van gevoelens. Het kan ook met positief gedrag. De kwaliteiten die we in andere personen waarderen of waar we tegenop kijken, zijn de punten waar we onszelf tekort in vinden schieten. Deze vormen van positief gedrag die we zien in anderen hebben we zelf weggestopt omdat we vinden dat we die zelf niet waard zijn.
Gedrag in anderen dat jou triggert, is dus altijd gedrag dat jij zelf ook in je hebt. Positief of negatief.
Behandel het gedrag van anderen dus zoals je zelf wil dat jouw gedrag behandeld wordt. Wanneer je je ergert aan het gedrag van anderen, probeer de situatie te observeren en de ander te behandelen met respect en begrip. Op deze manier laat je jouw ego zien dat jouw gedrag ook behandeld moet worden met respect en begrip in plaats van afgekeurd te worden. Dit betekent overigens niet dat je al het slechte gedrag maar moet goedkeuren. Dit betekent wel dat je vormen van slecht gedrag niet ziet als onacceptabel en het afkeurt, maar het laat zijn zoals het is. Op het moment dat je positief en negatief gedrag in jezelf en anderen kunt accepteren zoals het is, zal je ego afnemen.
Niet goed functioneren op het werk ligt aan je chef, aan je collega’s of aan de computer. Verliezen in de sport ligt aan het veld, de scheidsrechter, de temperatuur van het biljart, de muziek, de irritante tegenstander of zelfs aan een hoogst opmerkelijke constatering dat je veel “pech” hebt gehad (daar komen we in een volgende Column nog op terug). In het minst erge geval ligt het aan persoonlijke lichamelijke of emotionele omstandigheden als te veel aan je kop, problemen op het werk , problemen in de familiesfeer of een opkomende verkoudheid. Natuurlijk kan dat, maar het is wel opmerkelijk dat dit soort excuses nooit geuit worden als iemand heeft gewonnen.
U kunt zich ook eens afvragen waarom het zo erg is dat u verliest? Natuurlijk is dat vervelend, want winnen geeft een veel beter gevoel, maar zijn dat nu zulke negatieve gevoelens dat u daar niet mee om kunt gaan? Het hele leven bestaat toch alleen maar uit een opeenvolging van positieve en negatieve ervaringen? De vreugde van een nieuwe auto wordt misschien dezelfde dag al verknalt door uw eerste krasje, de blijdschap van een gratificatie die getemperd wordt door een wasmachine die het precies dan laat afweten en zo kunt u nog veel meer voorbeelden verzinnen.
Freud ging heel ver in zijn verklaring door zelfs religie als een projectie (een illusie) te zien van mensen die hun eigen verantwoordelijkheid niet durfden te nemen. Daar mag u zelf een oordeel over geven, maar feit is dat projectie een vorm van “weglopen” is van onze eigen verantwoordelijkheid. Soms is dat, vanuit extreem dramatische omstandigheden of ervaringen, het enige redmiddel om nog enige zin aan dit leven te ontlenen, maar meestal staat projectie een evenwichtig leven in de weg.
Kijk ook eens naar anderen en neem eens een voorbeeld aan de darters op topniveau die na een verloren partij hun tegenstander uitbundig feliciteren en vaak om de nek vliegen. Dat toont heel volwassen en geeft blijk van een evenwichtige persoonlijkheid van iemand die om kan gaan met teleurstellingen. Eigenlijk hebben we daar allemaal veel meer respect voor dan voor collega-sporters die na afloop van een wedstrijd alleen maar lopen te klagen, toch?
Negatieve gevoelens die we niet willen erkennen; in de psychologie heet dat de schaduwkant van de mens. Door een negatief en subjectief gevoel (schaduwzijde) te projecteren op een ander, verlegt iemand als het ware een innerlijk conflict en daarmee ook de oorzaak. Om u enigszins gerust te stellen: iedereen heeft een schaduwkant en dat hebben we al vanaf het begin van de mensheid.
FAQ
Wat is de betekenis van projectie?
Waarom projecteert een narcist?
Wat is het verschil tussen projectie en overdracht?